Architektura Sakralna Pogranicza

Wspólnota kulturowa ziemi lubaczowskiej posiada dzięki architekturze sakralnej wyjątkową wartość, tym bardziej cenną, że integralnie związaną z Kresami Rzeczypospolitej. Lubaczów i skupione wokół niego ośrodki w Cieszanowie, Horyńcu Zdroju, Narolu, Oleszycach, Starym Dzikowie i Wielkich Oczach, w nieodległej przeszłości funkcjonowały w ścisłym związku z większymi i mniejszymi ośrodkami kulturalno-gospodarczymi położonymi obecnie po wschodnie stronie polsko-ukraińskiej granicy. Lwów, Żółkiew, Jaworów, Rawa Ruska są ciągle obecne w tradycji i kulturze ziemi lubaczowskiej.

Do chwili obecnej na terenie powiatu lubaczowskiego zachowało się prawie 60 zabytkowych świątyń. Powstały one na przestrzeni kilkuset lat, od XVI w. po lata 30. XX w. W tej liczbie do spuścizny kulturowej Kościoła Rzymskokatolickiego należy 18 niejednokrotnie cennych historycznie świątyń. Charakterystycznym elementem architektury sakralnej okolic Lubaczowa są drewniane i murowane cerkwie greckokatolickie, liczące obecnie 36 obiektów. Mniej liczne, ale bardzo interesujące pod względem rozwiązań architektonicznych są 2 dawne zbory ewangelickie i 3 synagogi żydowskie.

W zestawieniu tym brakuje 21 świątyń, w tym 18 cerkwi i 3 synagog. Przestały one istnieć w wyniku II wojny światowej oraz w okresie powojennym. Bezpowrotnie utracone zabytki sakralne, znane z fotografii i opisów, wciąż należą do dziedzictwa kulturowego okolic Lubaczowa.