Pamięć o ofiarach Holocaustu wciąż żyje
„Nie znamy waszych nazwisk, lecz zawsze będziecie w naszych sercach. Pamięci Żydów z lubaczowskiego getta oraz innych ofiar holocaustu(…) ” głosi napis na obelisku ku czci pomordowanych Żydów z Lubaczowa i okolic na “Plebańskim Polu” pod Dachnowem. 27 stycznia, podczas XIII Obchodów Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu na Podkarpaciu, przedstawiciele Samorządu Powiatu Lubaczowskiego złożyli symboliczne wiązanki kwiatów i zapalili znicze przy pomniku, dokumentującym tragiczne dzieje żydowskich mieszkańców Lubaczowa i okolic.
Przed wojną Żydzi stanowili jedną trzecią mieszkańców Lubaczowa. – 8 stycznia 1943 roku, w ukraińskie Boże Narodzenie, Niemcy zlikwidowali getto. W jednym z masowych grobów pod Dachnowem pochowano ponad tysiąc Żydów z Lubaczowa, w drugim prawdopodobnie znaleźli się Żydzi z francuskiego transportu wiezionego do obozu w Bełżcu. „Nie znamy waszych nazwisk, lecz zawsze będziecie w naszych sercach. Pamięci Żydów z lubaczowskiego getta oraz innych ofiar holocaustu zamordowanych przez hitlerowskich Niemców w Lubaczowie i okolicach w 1943 roku” – napis tej treści w językach polskim, jidysz i angielskim znajduje się na pomniku odsłoniętym 27 maja 2008 roku. Na uroczystości obecnych było wówczas około 200 osób, w tym młodzież, mieszkańcy Lubaczowa, przedstawiciele władz samorządowych, wojewoda podkarpacki, byli konsulowie Niemiec, USA i Francji oraz biskup lubaczowsko-zamojski i przedstawiciel Kościoła grekokatolickiego. Obecni byli również przedstawiciele Gminy Wyznaniowej Żydowskiej z Krakowa oraz naczelny rabin Polski Michael Schudrich i rabin Galicji Edgar Gluck z Nowego Jorku, który przyjechał z rodziną.
27 stycznia jest Międzynarodowym Dniem Pamięci Ofiar Holokaustu. Uchwaliło go Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych w 2005 roku, aby uczcić pamięć pomordowanych w czasie II wojny światowej. 27 stycznia to również rocznica wyzwolenia niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz, w którym naziści zamordowali ok. 1,1 mln osób − głównie Żydów, a także Polaków, Romów, radzieckich jeńców wojennych oraz ludzi innych narodowości. Dziś Auschwitz jest symbolem Zagłady i tragedii II wojny światowej.
Od wielu lat pamięć o lubaczowskich Żydach, w tym tych pomordowanych i pochowanych na polu pod Dachnowem, jest przywracana m.in. przy okazji obchodów Międzynarodowego Dnia Pamięci Ofiar Holokaustu. W szkołach, muzeach, bibliotekach i innych instytucjach przygotowywane są prelekcje dla młodzieży, wykłady czy spotkania z ocalałymi z Holocaustu żydowskimi mieszkańcami naszych terenów. W tym roku takie wydarzenia są niemożliwe. Niemniej przedstawiciele lubaczowskich samorządowców ze Starostą Zenonem Swatkiem na czele, przedstawiciel poseł Teresy Pamuły oraz reprezentanci instytucji, zebrali się jak co roku przy obelisku na trasie z Lubaczowa do Dachnowa i złożyli tam symboliczne wiązanki kwiatów, a także zapalili znicze, upamiętniając w ten sposób tragiczne dzieje lubaczowskich Żydów.
