Fortyfikacje „Linii Mołotowa” na terenie powiatu lubaczowskiego

Jedną z ciekawszych atrakcji powiatu lubaczowskiego jest system fortyfikacji zwany „Linią Mołotowa”.

W okresie międzywojennym wzrosło szczególne zainteresowanie fortyfikacjami, dzięki ich skutecznemu wykorzystaniu w czasie działań podczas pierwszej wojny światowej. Zainteresowanie taki było również w ZSRR.

Po napaści wojsk niemieckich i radzieckich na Polskie w 1939 r., jeszcze w trakcie działań wojennych, 28 września zawarty został radziecko-niemiecki traktat o granicach i przyjaźni. Wyniku porozumienia powiat lubaczowski nalazł się pod jurysdykcją sowiecką. Już 15 października Szef Sztabu Frontu Ukraińskiego zdecydował o budowie umocnień na tych terenach.

Fortyfikacje te weszły w skład Raworuskiego Rejonu Umocnień. Dzieliły się one na cztery typy: do ognia czołowego (kazamaty artyleryjskiej, obrony przeciwpancernej i broni maszynowej), do ognia bocznego (półkaponiery artyleryjskie, obrony przeciwpancernej i broni maszynowej), do ognia dwubocznego (kaponiery obrony przeciwpancernej) i schrony obserwacyjno-dowódcze.

Przed rejonem umocnień znajdował się pas przesłaniania, którego głównym celem było rozpoznanie sił i zamiarów nieprzyjaciela oraz opóźnienie jego podejścia do głównego pasa umocnień. Na terenie powiatu lubaczowskiego taki pas znajdował się na odcinku Stare Sioło – Oseredek (obecnie Dąbrówka).

Pierwszy pas obrony głównej stanowiły batalionowe węzły obrony o szerokości od 6 do 10 km i głębokości od 3 do 5 km. W skład węzłów wchodziło do 3 do 5 punktów oporu. Każdy punkt oporu składał się z 15-17 schronów, które otoczone były okopami i zaporami przeciwpiechotnymi i przeciwpancernymi i schronami biernymi. Na terenie powiatu lubaczowskiego były to punkty: „Brusno Nowe”, „Brusno Stare”, „Wielki Dział”, „Goraje”.

Drugi pas obrony znajdował się 10 km za pierwszym na odcinku Rawa Ruska – Butyny. Na terenie powiatu lubaczowskiego punkt „Dziewięcierz”.

Wykaz schronów znajdujących się na terenie powiatu lubaczowskiego

a) pas przesłaniania

Lp.	Miejscowość	Uzbrojenie
1	Zabiała	ckm
2	Oleszyce Stare	Działko ppanc.
3	Oleszyce Stare	ckm
4	Lipina	Działko ppanc.
5	Lipina	ckm
6	Oleszyce-Dubiki	Działko ppanc.
7	Oleszyce-Dubiki	ckm
8	Oleszyce	ckm
9	Futory	ckm
10	Dachnów	ckm
11	Dachnów	ckm
12	Dachnów	Działko ppanc.
13	Dachnów	Działko ppanc.
14	Załuże	ckm
15	Nowe Sioło	ckm
16	Dąbrówka	ckm
17	Chotylub	ckm

b) punkt oporu „Brusno Nowe”

Lp.	Typ schronu	uzbrojenie
1	Kazamata broni maszynowej	3 x ckm
2	Półkaponiera obrony przeciwpancernej	45 mm 2 x ckm
3	Półkaponiera obrony przeciwpancernej	45 mm ckm
4	Kazamata obrony przeciwpancernej	45 mm 2 x ckm
5	Półkaponiera obrony przeciwpancernej	45 mm 2 x ckm
6	Półkaponiera obrony maszynowej	2 x ckm
7	Półkaponiera obrony przeciwpancernej	45 mm 2 x ckm
8	Kazamata broni maszynowej	3 x ckm
9	Półkaponiera artyleryjska	2 x 76,2 mm ckm
10	Kazamata broni maszynowej	2 x ckm
11	Półkaponiera obrony przeciwpancernej	45 mm 2 x ckm
12	Kazamata broni maszynowej	3 x ckm
13	Półkaponiera obrony przeciwpancernej	45 mm 2 x ckm
14	Półkaponiera obrony przeciwpancernej	45 mm 2 x ckm

c) punkt oporu „Brusno Stare”

Lp.	Typ schronu	uzbrojenie
1	Obserwacyjno – dowódczy	–
2	Półkaponiera artyleryjska	2 x 76,2 mm ckm
3	Półkaponiera obrony przeciwpancernej	45 mm 2 x ckm
4	Półkaponiera artyleryjska	2 x 76,2 mm ckm
5	Kazamata broni maszynowej	3 x ckm
6	Kaponiera obrony przeciwpancernej	2 x 45 mm 4 x ckm
7	Półkaponiera obrony przeciwpancernej	45 mm 2 x ckm
8	Półkaponiera obrony przeciwpancernej	45 mm 2 x ckm
9	Półkaponiera obrony przeciwpancernej	45 mm
10	Półkaponiera obrony przeciwpancernej	45 mm
11	Kazamata broni maszynowej	2 x ckm
12	Półkaponiera obrony przeciwpancernej	45 mm
13	Półkaponiera obrony przeciwpancernej	45 mm
14	Półkaponiera obrony przeciwpancernej	45 mm
15	Kazamata obrony przeciwpancernej	45 mm 2 x ckm

d) punkt oporu „Wielki Dział”

Lp.	Typ schronu	uzbrojenie
1	Półkaponiera obrony przeciwpancernej	45 mm 2 x ckm
2	Kazamata broni maszynowej	2 x ckm
3	Kazamata broni maszynowej	2 x ckm
4	Kazamata obrony przeciwpancernej	45 mm
5	Półkaponiera artyleryjska	2 x 76,2 mm ckm
6	Kazamata broni maszynowej	2 x ckm
7	Półkaponiera obrony przeciwpancernej	45 mm 2 x ckm
8	Półkaponiera artyleryjska	2 x 76,2 mm ckm
9	Kazamata obrony maszynowej	45 mm
10	Półkaponiera artyleryjska	2 x 76,2 mm ckm
11	Kazamata obrony przeciwpancernej	45 mm 2 x ckm
12	Półkaponiera obrony przeciwpancernej	45 mm ckm
13	Półkaponiera obrony przeciwpancernej	45 mm 2 x ckm
14	Półkaponiera obrony przeciwpancernej	45 mm ckm

e) punkt oporu „Goraje”

Lp.	Typ schronu	uzbrojenie
1	Obserwacyjno – dowódczy	–
2	Kazamata broni przeciwpancernej	45 mm ckm
3	Półkaponiera obrony przeciwpancernej	45 mm ckm
4	Kazamata artyleryjska	2 x 76,2 mm
5	Półkaponiera obrony przeciwpancernej	45 mm ckm
6	Półkaponiera obrony przeciwpancernej	45 mm ckm
7	Kazamata broni maszynowej	2 x ckm
8	Półkaponiera broni maszynowej	2 x ckm
9	Półkaponiera obrony przeciwpancernej	45 mm 2 x ckm
10	Kazamata artyleryjska	76,2 mm
11	Półkaponiera broni maszynowej	76,2 mm
12	Kazamata obrony przeciwpancernej	45 mm 2 x ckm
13	Kazamata broni maszynowej	3 x ckm
14	Półkaponiera broni maszynowej	2 x ckm

f) punkt oporu „Dzieięcierz”

Lp.	Typ schronu	uzbrojenie
1	Półkaponiera obrony przeciwpancernej	45 mm ckm
2	Półkaponiera broni maszynowej	2 x ckm
3	Półkaponiera broni maszynowej	2 x ckm
4	Półkaponiera obrony przeciwpancernej	45 mm 2 x ckm
5	Półkaponiera broni maszynowej	ckm
6	Półkaponiera broni maszynowej	2 x ckm
7	Do ognia bocznego	Brak danych
8	Do ognia bocznego	Brak danych