Na bój Polacy, na święty bój! 160. rocznica powstania styczniowego na pograniczu cieszanowsko-lubaczowskim

Muzeum Kresów w Lubaczowie przygotowuje cykl wydarzeń związanych z upamiętnieniem 160. rocznicy powstania styczniowego na pograniczu cieszanowsko-lubaczowskim. Główne części składowe projektu będą nawiązywały do jednych z najważniejszych, zwycięskich, leśnych bitew pod Kobylanką (1 i 6 maja 1863 r.). Odbywać się będą na terenie dzisiejszego powiatu lubaczowskiego, który w 1863 r. stanowił zaplecze działań zbrojnych powstania styczniowego – stąd rekrutowano siły powstańcze, dostarczano broń, żywność, tu znajdowały się szpitale dla rannych żołnierzy. Po dziś dzień istnieje tu wiele miejsc pamięci związanych z powstaniem: mogiły zbiorowe i indywidualne, tablice i innego rodzaju upamiętnienia.

Nasze wydarzenia mają na celu upowszechnienie i popularyzację wiedzy na temat regionalnego teatru działań powstańczych, a także związanych z nim ludzi. Byli to m.in. gen. Antoni Jeziorański, naczelnik wojenny powiatu rawskiego oraz województwa lubelskiego, dowódca w bitwach pod Kobylanką, książę Adam Stanisław Sapieha, działacz społeczny, polityk i poseł, ziemianie: August hr. Łoś z Werchraty, Franciszek Ksawery d’Abancourt z Łówczy, Piotr baron Brunicki z Lublińca Nowego, Tytus Artur Nowina Zarzycki z Chotylubia, organizatorzy szpitali powstańczych, m.in. Jadwiga z Zamoyskich Sapieżyna, a także liczni powstańcy, znani z imienia i nazwiska, wśród których znaleźli się mieszczanie i chłopi, leśnicy, lekarze, urzędnicy, oficjaliści, rzemieślnicy, studenci i gimnazjaliści, którzy nierzadko liczyli 15–18 lat.

Centralne obchody rocznicowe odbędą się w sobotę i niedzielę, 2–3 września 2023 r.

Pierwszego dnia (sobota, 2 września 2023 r.) zapraszamy do udziału w rowerowej grze terenowej „Ludwiku, wróć!”, dzięki której będzie można poznać bohaterów, którzy przyczynili się do odniesienia jednych z najwspanialszych zwycięstw powstania styczniowego, w bitwach pod Kobylanką 1 i 6 maja 1863 r. Uczestnicy przeniosą się w czasie do początku maja 1863 r., gdy na ówczesnym pograniczu austriacko-rosyjskim szykowano się do wielkiej konfrontacji z armią rosyjską. Wcielą się w role powstańczych patroli z formującej się partii Jana Żalplachty, którzy zostaną wysłani na nietypową misję. Na prośbę pani Tarnawieckiej będą musieli odszukać jej młodziutkiego syna, który kilka dni temu dołączył do oddziału gen. Antoniego Jeziorańskiego. Uda im się, jeśli wykażą się sprytem, rozwagą, zmysłem orientacji w terenie oraz charyzmą w kontaktach z powstańcami i oficerami. Ich działania i decyzje będą miały wpływ na finałową scenę gry, która zostanie odegrana na rynku w Cieszanowie. Gra będzie zawierać fabularyzowane sceny wywołujące emocje, jakie mogły towarzyszyć bohaterom sprzed 160 lat.

Na trasie gry zostaną rozmieszczeni animatorzy w mundurach i strojach historycznych, którzy będą reprezentować różne formacje powstańcze. Stanowiska z animatorami zostaną odpowiednio ucharakteryzowane, aby ich scenografia wzmocniła klimat gry. Będzie to m.in. powstańczy lazaret, punkt werbunkowy, biwak czy przejście graniczne. Ponadto gracze otrzymają zestaw atrakcyjnych materiałów, zawierających mapę, karty zadań, raporty i meldunki. W grze uczestniczyć będą kilkuosobowe zespoły poruszające się rowerami. Jej trasa (ok. 30 km) przebiegać będzie przez wybrane miejscowości gminy Cieszanów i gminy Narol, a prowadzić będzie m.in. przez miejsce upamiętnienia bitew pod Kobylanką.

Start gry o godzinie 13.00 na rynku w Cieszanowie, a jej finał odbędzie się w tym samym miejscu o godzinie 19.00.

Sposób zapisów:

Internetowo poprzez wysłanie maila na adres: mateusz.zurek@muzeumkresow.eu i podanie:

1. Imienia i nazwiska lidera zespołu – osoby pełnoletniej
2. Liczby osób pełnoletnich (min. 1)
3. Liczby osób niepełnoletnich
4. Nazwy zespołu

Na grę można zapisać się także osobiście w Muzeum Kresów w Lubaczowie w godzinach pracy placówki oraz w dniu imprezy w godzinach od 12:00 do 13:00 na Rynku w Cieszanowie.

Drużyna powinna liczyć od 2 do 6 osób i składać się co najmniej z 1 osoby pełnoletniej.

W grze może wziąć udział maksymalnie 30 drużyn.

Wysłanie zgłoszenia jest równoznaczne z zaakceptowaniem regulaminu Gry terenowej.

W dniu Gry należy potwierdzić obecność w godzinach 12:00–13:00 na Rynku w Cieszanowie.

Wydarzenia drugiego dnia (niedziela, 3 września 2023 r.) rozpoczną się mszą św. w kościele pw. Przemienienia Pańskiego w Starym Lublińcu. Po jej zakończeniu odbędzie się wykład Dariusza Sałka, adiunkta w Dziale Historycznym Muzeum Kresów w Lubaczowie, na temat lokalnych wątków powstania styczniowego w kontekście innych działań tego zrywu niepodległościowego na terenie całości ziem polskich. Następnie na cmentarzu w Starym Lublińcu, przy nagrobku Ludwika Tarnawieckiego, odczytany zostanie Apel Pamięci.

O godzinie 14.00 na cieszanowskim rynku zorganizowany zostanie piknik „Powstańczy biwak” z udziałem rekonstruktorów historycznych. Na jedno popołudnie Rynek zamieni się w powstańcze obozowisko, z namiotami, ogniskami, kuchnią, lazaretem, placem do ćwiczeń itd. Podczas pikniku rekonstruktorzy prezentować będą różnorodne aktywności, do których zapraszać będą także widzów – pokazy musztry, obsługi i naprawy broni z epoki, szycia mundurów, opatrywania rannych, śpiewu. W trakcie wydarzenia odbędą się też występy artystyczne przygotowane przez uczniów szkół podstawowych w Cieszanowie i Nowym Lublińcu. Na zakończenie pikniku wystąpi męska grupa śpiewacza „Mołodcy”, która wykona repertuar śpiewany przez powstańców w 1863 r. Aby podkreślić wielonarodowy charakter zrywu, w którym obok Polaków walczyli także Ukraińcy, Białorusini i Litwini, zaśpiewane zostaną także pieśni w tych językach.

W ramach obchodów 160. rocznicy powstania styczniowego zaplanowane zostały również lekcje żywej historii, które odbędą się w wybranych miejscowościach powiatu lubaczowskiego jesienią bieżącego roku.

Wszystkie działania realizowane przez Muzeum Kresów w Lubaczowie w ramach projektu pn. Na bój Polacy, na święty bój! Gra i działania edukacyjne w 160. rocznicę powstania styczniowego na pograniczu cieszanowsko-lubaczowskim zostały dofinansowane ze środków Biura „Niepodległa” w ramach Programu Dotacyjnego „Niepodległa”, a także Powiatu Lubaczowskiego, Województwa Podkarpackiego oraz Miasta i Gminy Cieszanów. Współorganizatorem zadania jest stowarzyszenie Pospolite Ruszenie oraz Centrum Kultury i Sportu w Cieszanowie.

Patronat medialny nad wydarzeniami objęli: Katolickie Radio Zamość, Polskie Radio Rzeszów, TVP3 Rzeszów, Tygodnik Życie Podkarpackie i portal zycie.pl, miesięcznik „Nad Brusienką”, portale: dzieje.pl, elubaczow.com, zlubaczowa.pl.

Partnerami projektu są: Zespół Szkolno-Przedszkolny w Nowym Lublińcu, Zespół Szkolno-Przedszkolny w Cieszanowie, Zespół Szkół w Rudzie Różanieckiej, Stowarzyszenie Geoturystyczne „Roztocze Wschodnie”, Stowarzyszenie Animacji Kultury Pogranicza Folkowisko, Komenda Hufca Związku Harcerstwa Polskiego w Lubaczowie oraz Jednostka Strzelecka 2033 w Lubaczowie.

Wszelkie informacje na temat projektu zostaną zamieszczone na stronie internetowej Muzeum Kresów w Lubaczowie: https://muzeumkresow.eu/ oraz w mediach społecznościowych: https://www.facebook.com/muzeumkresow

Dodatkowych informacji udzieli Mateusz Żurek, kierownik projektu, asystent w Dziale Historycznym Muzeum, email: mateusz.zurek@muzeumkresow.eu, tel. 16 632 18 02.

Zapraszamy do udziału!