W Lubaczowie odsłonięto pomnik gen. Stanisława Dąbka

W dniu 6 grudnia na skwerze przy Starostwie Powiatowym w Lubaczowie odsłonięto pomnik gen. Stanisława Dąbka- obrońcy Lubaczowa w 1918 roku przed wojskami ukraińskimi, bohatera wojen o niepodległość, dowódcy Lądowej Obrony Wybrzeża w 1939 roku, honorowego obywatela Miasta Lubaczowa, Gminy Lubaczów oraz Gminy Horyniec-Zdrój.

Inicjatorem budowy pomnika było Towarzystwo Miłośników Ziemi Lubaczowskiej, Powiat Lubaczowski, Miasto Lubaczów, Gmina Lubaczów oraz Gmina Horyniec- Zdrój, przy wsparciu Marszałka Województwa Podkarpackiego, Lasów Państwowych oraz Instytutu Pamięci Narodowej.

W uroczystości wzięli udział m.in. potomkowie gen. Stanisława Dąbka, Poseł na Sejm RP Teresa Pamuła, Wicemarszałek Województwa Podkarpackiego Anna Huk,  Dyrektor Oddziału IPN w Rzeszowie dr hab. Dariusz Iwaneczko, delegacja z Powiatu Niżańskiego z Wicestarostą Adamem Machem na czele, autor rzeźby dr Marek Dryniak, kombatanci, przedstawiciele służb mundurowych, leśnicy, samorządowcy, dyrektorzy jednostek organizacyjnych powiatu i miasta oraz młodzież szkolna  wraz z dyrekcją i nauczycielami lubaczowskich szkół.

Wydarzenie rozpoczęła msza św. w Konkatedrze w intencji gen. Stanisława Dąbka, Jego Rodziców oraz podkomendnych żołnierzy Wojska Polskiego, na którą zgromadzone poczty sztandarowe i uczestnicy uroczystości przeszli spod Starostwa Powiatowego, prowadzeni przez Orkiestrę Wojskową z Lublina. W kolejnej części spotkania na skwerze przy pomniku gen. Stanisława Dąbka- przy Wojskowej Asyście Honorowej- dziekan lubaczowski ks. Andrzej Stopyra poświęcił monument i dokonano jego uroczystego odsłonięcia.  Por. Maciej Kołodziej z 14. Dywizjonu Artylerii Samobieżnej z Jarosławia odczytał okolicznościowy apel pamięci, po którym została oddana salwa honorowa.

Dalsza część spotkania zgromadziła uczestników w Miejskim Domu Kultury w Lubaczowie,  gdzie o inicjatywie budowy pomnika opowiedział Starosta Lubaczowski Zenon Swatek. Sylwetkę generała i jego życiorys przedstawił dr Zygmunt Kubrak, autor monografii o Stanisławie Dąbku. Uczniowie Szkoły Podstawowej nr 1 w Lubaczowie im. Gen. Stanisława Dąbka  wystąpili w programie artystycznym poświęconym swojemu patronowi, a zaproszeni goście zabrali głos.

Prezes Światowego Związku Żołnierzy AK Obwodu Nisko-Stalowa Wola- Zbigniew Markut wręczył odznaki honorowe  za zasługi dla  Światowego Związku Żołnierzy AK, które otrzymali: Poseł na Sejm RP Teresa Pamuła, Starosta Lubaczowski Zenon Swatek, Burmistrz Miasta Lubaczowa Krzysztof Szpyt oraz Dyrektor Oddziału IPN w Rzeszowie dr Dariusz Iwaneczko.

Starania o uczczenie pamięci Obrońców Lubaczowa poprzez budowę pomnika podjął jeszcze w 1929 r. Związek Obrońców Lubaczowa. Idea ta nie doczekała się realizacji z powodu wybuchu II wojny światowej.

W 2018 roku Zarząd Towarzystwa Miłośników Ziemi Lubaczowskiej nawiązał do tej myśli, podejmując uchwałę o wystąpieniu z inicjatywą budowy pomnika gen. S. Dąbka dla uczczenia stulecia Niepodległości Polski. W tym samym roku Obrońcy Lubaczowa  zostali także wpisani  do Księgi Honorowej Miasta Lubaczowa. Dwa lata wcześniej TMZL odnowiło mogiłę Obrońców Lubaczowa i Baszni Dolnej na cmentarzu komunalnym w Lubaczowie.

W 2021 roku Rada Miejska w Lubaczowie podjęła uchwałę nr 39/XXXVI/2021, akceptując upamiętnienie gen.  S. Dąbka poprzez wzniesienie pomnika przy ul. Unii Lubelskiej. Pomnik o wysokości 2,80 m został wykonany w formie odlewu z brązu. Autorem projektu jest adiunkt Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie Marek  Dryniak. Inskrypcje zostały wykonane na marmurowej płycie. Cały postument pod rzeźbę przygotowała firma „Uni dekor” z Lubaczowa, a tablice Firma Art Stone z Lubaczowa.

Data odsłonięcia pomnika zbiega się z rocznicą wyzwolenia Lubaczowa w 1918 roku- 6 grudnia. W 11. rocznicę obrony miasta, w grudniu 1929 roku poświęcono sztandar „Związku Obrońców Lubaczowa”, z którym przemaszerowano z kościoła na mogiłę Obrońców Lubaczowa na cmentarzu komunalnym,  a stamtąd na rynek, gdzie w uroczystym akcie wręczono dyplom honorowego obywatela miasta ppłk. Stanisławowi Dąbkowi, komendantowi obrony Lubaczowa w 1918 roku. Obecne odsłonięcie pomnika spina więc niejako te wszystkie wydarzenia, począwszy od 1918 roku.

W związku z odsłonięciem monumentu został również wydany dodruk monografii gen. Stanisława Dąbka, autorstwa dra Zygmunta Kubraka, z cennymi fotografiami, w tym wykonanymi przez samego Stanisława Dąbka, udostępnionymi autorowi przez rodzinę Generała.